Welkom in de complexe wereld van die lastige hormonen.
PMS
Pre Menstrueel Syndroom. Dit kan al op vrij jonge leeftijd ontstaan maar komt het meest voor tussen de 35 en 45 jaar. Oorzaken kunnen zijn: tekorten aan voedingsstoffen, onbalans tussen oestrogeen en progesteron, waarbij er meestal een oestrogeendominantie is en progesteron tekort. Er kan een onvermogen van de lever zijn om hormonen te verwerken, overgewicht en nog meer. Klachten die dan ontstaan zijn bijvoorbeeld:
- heftige bloedingen
- stemmingswisselingen
- pijnlijke borsten
- hoofdpijn
- eetbuien
- vermoeid
- krampen
- vocht vasthouden
- slecht slapen
Deze klachten doen zich voor tussen ovulatie (ongeveer 14e dag) en menstruatie. Een maand kan dan kort zijn en soms zit er maar 1 goede week tussen. En dan wat te doen?
Afhankelijk van de leeftijd zijn er verschillende ondersteunende stoffen te gebruiken, onder andere:
- Teunisbloemolie of Borage olie met hoog GLA gehalte gecombineerd met vitamine B6 in de vorm van Pyridoxaal-5-fosfaat (geen Pyridoxine).
- Magnesium
- Vitamine B complex (enzymatische vorm)
- Di-indolylmethaan, DIM-complex
- Vitex Agnus castus en/of Dong Quai
Laat de koek en gebakjes eens staan. Vermijdt het gebruik van plastics en kunststoffen. Verwarm bijvoorbeeld niet in magnetronbakjes en drink zo min mogelijk uit plastic flesjes. Helaas is er in Nederland maar weinig in glazen flessen te krijgen.
Afvallen kan nodig zijn en regelmatig bewegen. Acupunctuur kan heel goed helpen.
Naast de eierstokken maakt ook vetweefsel oestrogenen aan, dus niet teveel buikvet laten ontstaan. Een hoog oestrogeengehalte ten opzichte van een laag progesterongehalte noemen we oestrogeendominantie.
Laag Progesteron
Zijn de volgende klachten herkenbaar?
- Prikkelbaar
- PMS
- Maandelijks terugkerende hoofdpijn, gerelateerd aan de menstruatie
- Pijnlijke gezwollen borsten
- Onregelmatige menstruatie of frequenter
- Zware bloedingen en veel pijn
- Vocht vasthouden rond enkels en buik
- Verstoorde nachtrust
- Onrustige benen ‘s avonds en ‘s nachts, meer kramp
- Toename onhandigheid
- Miskramen in de eerste trimester
Oestrogeendominantie, veel oestrogeen?
Veel overeenkomsten maar kijk het volgende rijtje eens na:
- Zwellingen en vocht vasthouden
- Afwijkend uitstrijkje
- Zware bloedingen of bloedingen na de overgang (is wel een “rode vlag”, naar de arts toe)
- Toename gewicht, vetopslag rond heupen, billen en maagstreek
- Grotere cupmaat
- Gevoelige borsten
- Vleesbomen
- Pijnlijke menstruatie en heftig bloedverlies
- Verkorte cyclus
- Stemmingswisselingen, huilerig, depressief en angstig
- Migraine en hoofdpijn
- Slapeloosheid
- Wazig hoofd
Laag oestrogeen en hoog FSH?
FSH (follikel stimulerend hormoon) kan gemeten worden door de arts in het bloed. Verhoogd FSH wil zeggen dat de overgang bezig is. Wat er dan voor klachten kunnen ontstaan….leuk die hormonen!
- Opvliegers en nachtzweten, een hoog FSH ontregelt de thermostaat
- Hartkloppingen, meestal maar een paar minuten en meestal in rust
- Bloeddruk kan toenemen
- Misselijk en duizeligheid tijdens een hitte aanval
- Paniekerig
- Gevoeliger voor stress
- Geheugen achteruit
- Emotioneler
- Depressie
- Rimpels en slapper worden van de weefsels
- Slaapproblemen
- Urineverlies
- Blaasontstekingen
- Pijnlijke gewrichten, gevoeliger voor blessures
- Botontkalking
- Vaginale droogheid en pijn
- Droge huid, droge ogen
- Laag libido
Al met al kan het veranderen van de hormoonhuishouding het dagelijks leven behoorlijk beïnvloeden. Er zijn vrouwen die er zo doorheen rollen gelukkig, maar veel vrouwen hebben behoorlijke klachten. En wat nu? Accepteren dat het erbij hoort? Als het je dagelijkse functioneren en zelfs werkzaamheden gaat beïnvloeden dan zijn er toch mogelijkheden om te kijken wat we kunnen doen.
Vrouwen die geen verleden hebben met borstkanker kunnen Isoflavonen of fyto-oestrogenen gebruiken zoals Rode Klaver, sojaproducten en hop. Andere mogelijkheden zijn o.a. Cimicifuga, Salvia. Vaak zijn er mooie combinatieproducten te krijgen.
Hormoontherapie, bio-identieke hormonen en vaginale creme’s gaat via de arts.
Klachten die bij de overgang ontstaan zoals botontkalking moet wel apart aangepakt worden. Alleen een kalktabletje helpt niet. Juist de combinatie van Calcium, Vitamine D, Vitamine K2 en Magnesium is belangrijk.
Valeriaan, L-Theanine, L-Tryptofaan kunnen rust geven en slaapproblemen verminderen maar vraag hier eerst advies in.
Een paar begrippen:
Pre-menopauze: de jaren voordat de overgang begint waarin er nog geen tekenen zijn van de overgang
Peri-menopauze: periode waarin de cyclus onregelmatig wordt tot een jaar na de laatste menstruatie
Menopauze: moment van de laatste menstruatie, er is geen eicelrijping meer. Menstruatie komt al 1 jaar niet meer.
Post-menopauze: na een jaar geen menstruatie meer te hebben gehad kan je spreken van de post-menopauze.
Overgang: het hele proces van de pre- tot en met de postmenopauze.
Let wel, zelfs al zit men in de post-menopauze (je hebt de overgang gehad) kunnen er toch klachten blijven bestaan. Hierdoor kan het zijn dat op 70-jarige leeftijd nog opvliegers kunnen voorkomen. FSH blijft immers hoog en oestrogenen laag.
Dit is al met al nog maar een tipje van de sluier betreffende die hormonen. Schildklier, cortisol, bijnieren, alvleesklier, PCOS, en de mannelijke variant de Andropauze zijn nog helemaal niet aan bot gekomen.
Voeding
Gebruik de juiste vetten. Zie hiervoor o.a. de website van Natuurdiëtisten of het boekje van Rineke Dijkinga “Weetjes over (h)eerlijk eten”. Gooi die margarine en halvarine maar eens in de vuilnisbak.
Kruisbloemige groenten eten! Broccoli, radijs, spruitjes, bloemkool, boerenkool, waterkers, paksoi…… Deze bevatten ook bio-actieve stoffen die een bescherming bieden tegen kanker.
Gebroken lijnzaad of heel lijnzaad zelf kneuzen in een vijzel. De lignanen in deze zaadjes zijn super!
Voldoende Calcium maar gek genoeg niet teveel koemelk. Geitenkaas, quinoa, noten (ongebrand), groene groenten.
Vette vis zoals zalm (wild), haring, makreel (gestoomd).
Gluten kan een probleem zijn voor sommige mensen. Vervang de tarwe in ieder geval eens door spelt, boekweit, haver en rogge.
Aanrader is het boek van Rineke Dijkinga: “Alles draait om je hormonen”.
Vraag eerst even om advies bij medicijngebruik. Het gezegde “baat het niet dan schaadt het niet” gaat niet altijd op.